جلسه آموزش خانواده با موضوع " مشکلات رفتاری کودکان و نحوه برخورد مؤثر با آنها "
در تاریخ 92/9/25جلسه آموزش خانواده با موضوع " مشکلات رفتاری کودکان و نحوه برخورد مؤثر با آنها " با سخنرانی مشاور مدرسه در آمادگی مستقل رأس ساعت 4 بعد از ظهر برگزار می شود. ( این جلسه برای اولیاء پیش دبستانی می باشد)
مشاوره تحصیلی / آموزش برنامه ریزی درسی روزانه و هفتگی برای دانش آموزان پایه سوم و چهارم
برنامه ریزی تحصیلی روزانه و هفتگی برای دانش آموزان پایه سوم و چهارم ارائه و توضیح داده شد. همچنین اصول و روش های خلاصه نویسی و یادداشت برداری و سازمان دهی مطالب به آنها اموزش داده شد. به علاوه اهمیت و لزوم برنامه ریزی درسی و فواید آن از جمله تنظیم وقت و مدیریت زمان ، کاستن از اضطراب تحصیلی و خود مدیریتی به آنها توضیح داده شد.
در پایان در مورد اضطراب تحصیلی و راهکار های مقابله با آن صحبت شد.
با اختلال بیش فعالی / کمبود توجه و تمرکز در کودکان بیشتر آشنا شویم
اختلال بیش فعالی / کمبود توجه و تمرکز
این کودکان به طور مکرر توسط والدین، معلمین و اطرافیان به دلیل رفتارهای ناپخته و تکانشی خود سرزنش می شوند که منجر به تأثیرات سوء بر اعتماد به نفس آنها می گردد.
اکثر اوقات زمانی این کودکان وارد مدرسه می شوند، تشخیص داده می شوند، در زمانی که از آنها انتظار می رود وارد عملکردهای منظم تر، سازمان یافته تر و پیچیده تر شوند و با همسالان خود وارد ارتباط موثرتری گردند.
اختلال بیش فعالی ـ کم توجهی در پسران شایع تر از دختران بوده و صرف نظر از سن تشخیص، شروع بیماری باید از قبل از ٧ سالگی باشد. این کودکان علاوه بر منزل، در مدرسه، مهدکودک و سایر مکان های دیگر مشکلات رفتاری گوناگونی از خود نشان می دهند.
علایم و مشخصات بالینی:
سه ویژگی عمده این اختلال عبارتند از:
- فعالیت و تحرک زیاد
- اختلال در توجه و تمرکز
- رفتارهای تکانشی
فعالیت و تحرک زیاد:
این کودکان اکثر اوقات در حال حرکت و جنب و جوش هستند و به نظر می رسد هیچگاه خسته نمی شوند. لحظه ای آرام و قرار ندارند. اگر قرار باشد لحظه ای بنشینند، مرتب وول می خورند، حتی در خواب نیز ممکن است بی قراری و وول خوردن آنها را ببینیم. بیش فعالی در سنین قبل از مدرسه بارزتر و مشخص تر است. آنها مرتب در حال دویدن، راه رفتن، بالا و پایین رفتن روی مبلمان و صندلی ها و ... هستند. در مهد کودک آنها نمی توانند روی صندلی آرام نشسته و تکالیف خود را انجام دهند، بلکه وسط کلاس این سو و آن سو می دوند.
رفتار تکانشی:
به نظر می رسد اکثر کودکان بیش فعال، بدون آنکه به پیامد و نتیجه اعمالشان فکر کنند، دست به انجام کاری می زنند. گرچه آنها ممکن است بارها نتیجه منفی اعمال خود را ببینند ولی باز درس عبرت نمی گیرند و این موضوع از سوی والدین و اطرافیان به گونه ای تعبیر می شود که آنها لجباز و نافرمان هستند و رفتارهای آنها تعمدی و برای اذیت و آزار اطرافیان است. در حالی که مشکل اصلی آنها عمل کردن قبل از فکر کردن و سنجیدن آخر و عاقیت کار است.
کودکان بیش فعال در رعایت نوبت و انتظار کشیدن برای رسیدن به چیزی مشکل دارند، وسط صحبت دیگران می پرند و نمی توانند صبر کنند تا صحبت طرف مقابل به اتمام برسد. گاه به طور ناگهانی می دوند، می پرند و شی را پرتاب می کنند، دست والدین را رها کرده و وسط خیابان می دوند. در سنین بالاتر ممکن است نسنجیده حرفی زده و عملی را انجام دهند که از سوی اطرافیان ناپخته و بچه گانه و متناسب با سن و موقعیت رفتار نکردن تعبیر شود.
مشکل توجه و تمرکز:
این کودکان نمی توانند روی یک محرک طبیعی که از اهمیت خاصی برخوردار است تمرکز کنند و حواسشان مرتب به محرک های بی اهمیت محیطی پرت می شود.
در نتیجه در کلاس درس نمی توانند حواس خود را به گفته های معلم بدهند. به نظر می رسد اصلا گوش نمی دهند و زمانی که باید به محتوای صحبت های معلم توجه کنند، مشغول انجام کار دیگری هستند یا با چیزی بازی می کنند. در دروسی مثل دیکته که نیاز به توجه و تمرکز بیشتری دارد، معمولاً مشکلات بیشتری را نشان می دهند. نمرات آنها متغیر است، در تمام کردن و به انتها رساندن تکالیف مشکل دارند و اکثراً انجام تکالیف آنها ساعت ها به طول می انجامد و انرژی زیادی از والدین صرف این موضوع می شود. ممکن است وسایل خود را گم کرده و یا در مدرسه جای بگذارند. اگر چند دستور همزمان به آنها داده شود، در به خاطر سپردن آنها ناتوانند.
این کودکان وقتی به سنین نوجوانی می رسند، به علت فراموشکاری به عنوان افراد بی حواس و سهل انگار از آنها نام برده می شود. در هنگام مطالعه و انجام فعالیت ها به فکر و رویا فرو می روند و نمی توانند کار خود را به پایان برسانند. افراد بی نظمی هستند که نامنظمی در اتاق، کمد لباس ها، میز تحریر، و ... آنها نمایان است.
موارد فوق سه مشکل اصلی است که در کودکان بیش فعال و کم توجه دیده می شود. گرچه ممکن است کودکی همه علایم فوق را نداشته باشد ولی مشکلات گوناگونی که کودک با آنها دست به گریبان است، تأثیر منفی بسزایی در ارتباط کودک با معلم، هم کلاسی ها، والدین و اطرافیان بر جای می گذارد. کودک مرتب از پیرامون خود پیام های منفی دریافت می کند، پیام هایی که شخصیت و اعتماد به نفس او را در هم می کوبد. همچنین بیماری باعث افت عملکرد تحصیلی کودک می شود و آینده تحصیلی و شغلی او را تحت تأثیر قرار می دهد.
علت اختلال بیش فعالی - کم توجهی چیست؟
به نظر می رسد نمی توان پاسخ قطعی و دقیقی برای این سوال داد. نمی توان مانند بسیاری از بیماری های دوران کودکی ویروس یا میکروب مشخصی را برای آن پیدا کرد. احتمالاً تعدادی از عوامل مختلف در ایجاد بیش فعالی کودک درگیر می باشند.
مطالعاتی انجام شده که به بعد ژنتیک این بیماری اشاره دارند. کودکی که مبتلا به بیش فعالی است ٤ برابر بیشتر احتمال دارد که یکی از افراد خانواده او مثل او مشکل مشابهی را داشته باشد. اگر چه نقش ژن خاصی در این بین پیدا نشده است ولی مغز این کودکان تفاوت های ظریفی را در ساختار و عملکرد نشان می دهد و تأثیر داروهای معینی بر این کودکان نشانگر آن است که به نوعی ترکیب شیمیایی مغز این کودکان متفاوت است. گر چه ماهیت این تفاوت ها به خوبی مشخص نشده است. تبلیغات زیادی در مورد تأثیر غذاها و آلرژی غذایی به ویژه آلرژی نسبت به مواد افزودنی غذاها مانند رنگ ها و نگهدارنده ها در بیش فعالی وجود داشته است. نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است که غذا موجب بیش فعالی نمی گردد، در نتیجه برنامه غذایی خاص نیز در درمان نقشی ندارند.
فرزند پروری بد و معیوب منجر به بیش فعالی نمی گردد، اما شیوه های تربیتی و پاسخ دهی والدین کاملا بر رفتار کودک تأثیر می گذارد، بسیاری از این کودکان مستعد اختلالات رفتاری گسترده ای هستند. بدیهی است روش های انطباقی موثر در پیشگیری از مشکلات رفتاری همراه موثر است.
آینده این کودکان:
در برخی موارد مشکلات همراه با این اختلال در سراسر زندگی شخص ادامه می یابد. گرچه این کودکان در دوره بزرگسالی همه علایم مربوط به بیماری را ندارند و از پرتحرکی آنها کاسته شده است ولی مشکلات توجه و تمرکز و رفتارهای تکانشی آنها ادامه می یابد. در عده ای از این کودکان نیز با رسیدن به سن ١٢ سالگی علایم آنها بهبود می یابد و عملکرد طبیعی در حوزه های مختلف رفتاری، اجتماعی و تحصیلی پیدا می کنند. در کسانی که بیماری ادامه می یابد نیاز به ادامه درمان نیز وجود دارد. به نظر می رسد عمده مشکلات این کودکان با ورود به مدرسه آغاز می شود، مکانی که در آنجا انتظار نظم، انظباط، پیشرفت تحصیلی، ارتباط مناسب با همسالان، پیروی از دستورات معلم و انجام تکالیف مدرسه می رود. از آنجا که مطالعه، خواندن و نوشتن، گوش فرادادن به صحبت های معلم نیازمند تمرکز، توجه، قرار و آرامش کافی دارد و این کودکان در این زمینه ها مشکل دارند، در نتیجه درس خواندن برای آنها تبدیل به معضلی می گردد که به راحتی قابل حل نیست، ساعات انجام تکالیف درسی در منزل ساعات طولانی کشمکش بین والد و کودک است. کودکی که ساعت های زیادی را به بازی و فعالیت می پردازد، از نیم ساعت نشستن روی تکالیف درسی بیزار است. در کلاس درس زمانی که سایر دانش آموزان مشغول یادگیری مطالب جدید هستند و به صحبت های معلم گوش می دهند، آنها مشغول حرف زدن با بغل دستی، بازی کردن و یا ور رفتن با کتاب، مداد و سایر وسایل هستند.
افت درسی و عدم پیشرفت تحصیلی، آینده شغلی این کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد، از طرفی دیگر بزرگسالان شاغل با این اختلال، در شغل خود با مسایل و مشکلات بیشتری دست به گریبان هستند. اتاق کار آنها نامنظم و شلوغ است، برای شروع کار و به اتمام رساندن آن مشکل دارند، همیشه ممکن است کارهای زیادی را شروع کنند، اما نیمه تمام رها کنند، در نتیجه طرح های ناتمام در بین کارهای آنها زیاد دیده می شود، فراموشکار هستند و به قرارهای کاری خود دیر می رسند و از دید دیگران اینها افرادی بدقول هستند. امکان ابتلای به اضطراب، افسردگی، اختلال سلوک، اختلال ایذایی مقابله ای، سوء مصرف مواد، پرخاشگری و سایر اختلالات رفتاری در کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی ـ کم توجهی در صورت عدم مداخله مناسب زیاد است.
رعایت نکردن نوبت، عدم رعایت قوانین بازی، عدم پیروی از دستورات، بر هم زدن نظم و رفتارهای تکانشی در این کودکان باعث می شود که ارتباط آنها با همسالان، والدین و بزرگ ترها تحت الشعاع قرار گیرد. آنها از جمع دوستان خود طرد می شوند و پیامهای منفی که مرتب از پیرامون خود دریافت می کنند، اعتماد به نفس این کودکان را لطمه می زند و آنها را مستعد افسردگی و اضطراب می کند.
درمان:
بنا به دلایل فوق و دلایل بی شمار دیگر، اختلال بیش فعالی ـ کم توجهی باید درمان شود هدف از درمان کاهش علایم این بیماری است تا حدی که کودک آشفتگی کمتری را در زندگی روزمره خود متحمل گردد و عملکرد تحصیلی و ارتباطی کودک بهبود یابد. درمان این کودکان شامل دو دسته کلی درمان های دارویی و غیر دارویی است.
درمان دارویی:
شایع ترین و موثرترین داروهایی که در درمان این اختلال به کار می رود شامل داروهای محرک (ایستمولایت) می باشد: مثل فنیدیت (ریتالین) و دکستروآمفتامین.
داروهای فوق در ٩٠-٧٠ درصد کودکان بیش فعال ـ کم توجه موثر است و باعث بهبودی علایم اصلی این اختلال می گردد، عملکرد تحصیلی و ارتباطی کودک را بهبود بخشیده و از اضطراب و نگرانی والدین می کاهد. این داروها ممکن است در بعضی از کودکان اثرات بی اشتهایی و کم خوابی ایجاد کند که نگران کننده نبوده و می توان با ترفندهای مناسب، این اثرات سوء را به حداقل رساند.
همانند سایر داروها، این دسته از داروها نیز ممکن است اثرات جانبی دیگری داشته باشند، در نتیجه تجویز آنان باید زیر نظر پزشک معالج و با تشخیص او صورت گیرد. در صورتی که کودک نسبت به این دسته از داروها عدم پاسخ درمانی مناسب نشان داد و یا دچار عوارض جانبی ناخواسته ای گردید که قابل تحمل نبود، داروهای دیگری وجود دارند که می توانند موثر باشند.
درمان های غیر دارویی:
اکثرا همراه و در کنار درمان های دارویی استفاده می شوند. بیشتر بر اختلالات رفتاری همراه با بیش فعالی ـ کم توجهی موثرند و شامل درمان های شناختی، رفتاری و آموزش والدین می باشند. بدیهی آموزش والدین در مورد چگونگی بیماری فرزندشان، رفتارهای مثبت کودک، عدم بکارگیری شیوه های نا مناسب تنبیهی و ... بسیار می تواند هم برای کودک و هم برای خانواده او موثر باشد.
نکته های مفید برای معلمانی که در کلاس درس دانش آموزان دارای اختلال بیش فعالی / کمبود تمرکز ، دارند
نکته های مفید برای معلمانی که در کلاس درس دانش آموزان دارای اختلال بیش فعالی / کمبود تمرکز ، دارند :
1- صندلی او را کنار پنجره یا جایی که ممکن است باعث حواس پرتی او شود قرار ندهید. بهتر است محل صندلی او نزدیک میز و صندلی معلم یا در ردیف اول باشد. اگر چپ دست است او را در سمت چپ جلوی کلاس و اگر راست دست است سمت راست و قسمت جلو باشد.
2- این دانش آموزان با روش های عملی بهتر یاد میگیرند تا با روش سخنرانی.
3- هر چه معلم نکته های جدیدتری در تدریس به کار ببرد برایشان جالب تر است.
4- به آنها یاد بدهید که به خود بگویند : صبر کن ! کمی بیشتر دقت کن! حالا انجام بده! این روش رفتارهای تکانشی او را کاهش می دهد.
5- او را در یک گروه کلاس عضو کنید تا کارهایش را به صورت گروهی انجام دهد.
6- تکالیف طولانی و بزرگ را برای او به قسمت های کوتاه و کوچک تقسیم کنید.
7- او را زود به زود تشویق کنید او به پاداش های پیاپی در زمان های کوتاه نیاز دارد.
8- تماس چشمی خود را با او به طور مستمر حفظ کنید و او را زود به زود نگاه کنید.
9- در جاهای مهم با حالت ها و حرکت های خود به او بفهمانید که کدام قسمت درس مورد تأکید است.
10- وقتی درس می دهید یا دانش آموز در حال انجام تکالیف هستند مراقب باشید که او روی نیمکت خود شلوغ نکند و وسایل غیر ضروری را کنار بگذارد.
11- بهتر است نیمکت او انفرادی باشد اگر ممکن نیست صندلی یک نفره بدهید یا دست کم تعداد افراد روی نیمکت کم باشد.
12- سعی کنید از رنگها و به خصوص مواد دیداری ( مثل نقاشی ، مجسمه ، عکس و فیلم ) و مواد لمسی ( مثل گچ ، کاغذ ، خمیر و مانند اینها ) بیشتر استفاده کنید. نتیجه بررسی های بی شماری نشان می دهد که دانش آموزان در یادگیری از راه دیدن و لمس کردن وضعیت بهتری دارند.
13- تنها تعداد کمی از این کودکان کند ذهن هستند ولی برای استفاده از توانایی های هوشی خود به محیطی سازمان دهی شده نیاز دارند . این موضوع را به والدین آنها نیز بگویید.
14- تکالیف جلسه بعد را بیش از یک بار یادآور شوید و به خصوص به او تأکید کنید که منظورتان چیست . همچنین از او بخواهید که آنها را در دفترچه یادداشت خود بنویسد.
15- به او یاد دهید که چگونه باید از حرف های معلم یادداشت بردارد. در برخی موارد که مشکل دانش آموزان خیلی شدید است می توانید جاهای مهم هر مبحث را خودتان به او نشان دهید یا زیر آنها را برایش خط بکشید.
16- هنگامی که دانش آموزان مشغول انجام تمرین یا تکالیف درسی خود هستند ، به کارهای او بیشتر سر بزنید و کارهای او را وارسی کنید.
17- این دانش آموزان به جنب و جوش بیشتری نیاز دارند . اگر امکانش هست گاهی به او اجازه دهید به حیاط برود و دوباره برگردد.
18- به او یاد دهید که چگونه می تواند با رنگ های مختلف کارهایش را سازمان دهی کند.
19- او را سرزنش نکنید.
20- مرتب به او نگویید که " توجه کن ! " حواست کجاست ؟ ! " اگر حواست را بیشتر جمع کنی می توانی ......! این عبارت ها باید بسیار کم باشد زیرا موجب اضطراب او می شود.
21- برخی روش های تقویت حافظه را به او یاد بدهید مانند : تصویر سازی ذهنی ، ربط دادن موضوع ها با یکدیگر ، داستان سازی ، کشیدن شکل برای مطلبی که خوانده ، نوشتن کارها در تقویم با برنامه زمانی و چیزهایی از این دست.
22-این اختلال را به هوش کودک نسبت ندهید.
23- گاهی ممکن است که خود معلم رفتارهای مشکل دار را در دانش آموز دامن بزند، یا حتی بوجود آورد. به همین دلیل از روش های خشن ، تنبیهی و اضطراب زا استفاده نکنید.
24-این دانش آموزان به طور کلی در درک و احساس زمان مشکل دارند به همین دلیل نمی توانند به خوبی رفتارهای خود را تنظیم و سازمان دهی کنند و صبو ر و شکیبا باشند. اگر چنین دانش آموزانی در کلاس دارید بیشتر صبور باشید.
25- به آنها یاد بدهید کارهایشان را طبقه بندی کنند و از پوشه های مختلف برای این منظور استفاده کنید. برای مثال : کارهایی که باید انجام شوند در یک پوشه و کارهایی که در حال انجام شدن هستند در پوشه ای دیگر بگذارید.
26-به آنها بگویید که فصل ها و قسمت های بزرگ درس را جزء به جزء به تدریج بخوانند و مرور کنند
27- گاهی بهتر است درسشان را با یک نفر دیگر بخوانند.
28- به او یاد بدهید چگونه تکالیفش را مرور کند.
29-به او یاد بدهید که کارهایش را با سرعت تنظیم کند.
30- استفاده از تقویم برای یادداشت کردن کارهای آینده ، به او کمک می کند . به والدین او توصیه کنید که یک تقویم تهیه کنند تا او کارهایش را روی آن بنویسد.
31- مراقب زمان دارو خوردن او در مدرسه یا کلاس درس باشید تا مبادا آن را فراموش کند.
32- در صورتی که دانش آموز دارو می خورد معلم با اجازه والدین می تواند خوردن دارو را به کودک یادآوری کند.
نامه سرگشاده فرزندانتان به شما ........
نامه سرگشاده فرزندانتان به شما ........
اگر شما هم مانند بسیاری از پدران و مادران نمی دانید که آیا کار درستی برای فرزندتان انجام می دهید ودر تربیت فرزندتان موفق خواهید بود یا نه، بیایید به درددل فرزندتان گوش دهید زیرا اگر امروز نجوای آنها را نشنوید ، فردا فریادشان کرتان خواهد کرد اعصابتان فلج خواهد شد ومستاصل از هرکس وهر جا طلب یاری می کنید.
پیامهای زیر، پیامهای ناگفته فرزند شماست،بیائید ناشنوده نگذاریدشان
1- من را بد عادت نکنید. من خوب می دانم که نباید همه آنچه را که می خواهم ، داشته باشم. فقط شما را امتحان می کنم.
2- از قاطع بودن با من نترسید من قاطعیت را ترجیح می دهم زیرا به من اجازه میدهد بدانم کجا ایستاده ام.
3- در برخورد با من از زور استفاده نکنید این کار به من می آموزد که قدرت تنها چیزی است که به حساب می آید من نسبت به راهنمایی شدن راحت تر پاسخ می دهم.
4- بی ثبات نباشید. این کار مرا گیج میکند وموجب می شود که بیشتر سعی کنم تا از هر چیزی که می توانم دور شوم.
5- قولهایی که ممکن است نتوانید به آن عمل کنید، ندهید این کار اعتماد من را به شما کم خواهد کرد.
6- در دام تحریکات من گرفتار نشوید. وقتی که من چیزی می گویم یا کاری می کنم فقط برای این است که شما را مضطرب کنم. زیرا دراین صورت من بعدها سعی خواهم کرد «پیروزیهای» بیشتری از این قبیل به دست آورم.
7- وقتی می گویم از شما «متنفرم» خیلی نگران نشوید من منظورم این نیست ، می خواهم شما درباره آنچه نسبت به من انجام دادید ، احساس تأسف کنید.
8- کاری نکنید که من احساس کنم از سن واقعی خود کوچکترم. از زندگی آیینه ای بسازید که من بتوانم خودم را آنگونه که هستم در آن ببینم.
9- کارهایی که من می توانم خودم انجام دهم را برای من انجام ندهید این کار به من احساس بچه بودن را می دهد وممکن است من به قرار دادن شما در خدمت خودم ادامه دهم.
10- اجازه ندهید که «عادت بد» من توجه زیادی از شما را به خود اختصاص دهد. این کار فقط مرا تشویق به ادامه آن می کند.
11- در میان مردم مرا اصلاح نکنید اکر به آرامی در خلوت با من صحبت کنید من بیشتر یاد خواهم گرفت.
12 سعی نکنید که در اوج دعوا درباره رفتار من بحث کنید به دلایلی ، در این موقع شنوایی من زیاد خوب نیست وهمکاری من حتی بدتر از آن است. اشکالی ندارد که اقدام لازم را انجام دهید، اما بگذارید بعداً راجع به آن صحبت کنیم.
13- سعی نکنید برای من موعظه کنید ممکن است از اینکه من به خوبی میدانم چه چیزی خوب وچه چیزی بد است، متعجب شوید.
14- به من این احساس را ندهید که اشتباهاتم گناه است من باید یاد بگیرم که اشتباه کنم بدون اینکه احساس کنم خوب نیستم.
15- عیب جویی نکنید. اگر بکنید، من مجبورم با تظاهر به کر بودن از خودم دفاع کنم.
16- برای رفتار اشتباه من زیاد درخواست توضیح نکنید من واقعاً نمی دانم چرا آن کار را کردم.
17- صداقت من را زیاد تحت فشار قرار ندهید. من به سادگی از دروغ گفتن می ترسم.
18- فراموش نکنید که من عاشق تجربه کردنم از آن یاد می گیرم. بنابراین خواهش میکنم با من راه بیایید ازمن در مقابل پیامدهای آن حمایت نکنید. من به یادگیری از طریق تجربه نیازمندم.
19- به بیماریهای جزئی من زیاد توجه نکنید ممکن است اگر بیمار بودن توجه زیادی برای من به همراه بیاورد ، از تمارض لذت ببرم.
20- وقتی سؤالات «صاقانه» مطرح می کنم مرا خاموش نکنید اگر بکنید خواهید دید که پرسیدن را متوقف میکنم واطلاعاتم را از جای دیگر به دست می آوردم.
21- به سؤالات «احمقانه» یا «بی معنی» من پاسخ ندهید من فقط میخواهم شما را با خودم مشغول نگهدارم.
22- هیچ وقت فکر نکنید کسرشأن شماست که از من معذرت بخواهید . یک معذرت خواهی صادقانه باعث می شود من به طرز شگفت آوری نسبت به شما احساس نزدیکی کنم.
23-هیچ وقت عنوان نکنید که شما کامل یا مصون از خطائید . این احساس به من یاد می دهد خیلی چیزها را به شما واگذار کنم.
24-درباره وقت بسیار کمی که با هم می گذرانیم نگران نباشید اینکه ما وقتمان را چگونه با هم میگذرانیم است که به حساب می آید.
25- اجازه ندهید که ترسهای من موجب دلواپسی شمابشود این کار باعث ترس بیشتر من می شود به من شهامت بدهید.
26- فراموش نکنید که من نمی توانم بدون درک وتشویق زیاد پیشرفت کنم.
27- با من همانطور رفتار کنید که با دوستانتان رفتار میکنید و من هم دوست شما خواهم بود.
28به یاد داشته باشید که من از یک الگو بیشتر یاد می گیرم تا از یک انتقاد.
29-پدرم، مادرم به یکدیگر، به من و به خواهر و برادرم احترام بگذارید تا من هم به شما احترام بگذارم.
30- درگیری من با خواهر یا برادرم را جدی نگیرید خودمان مشکلمان را حل کنیم شما قاضی نشوید.